Choroby zawodowe to schorzenia powstałe na skutek wykonywanej pracy, które mają swoje źródło w szkodliwych czynnikach występujących w środowisku pracy. W Polsce, podobnie jak w innych krajach, problem ten dotyczy wielu pracowników różnych branż. W artykule omówimy, czym są choroby zawodowe, jakie są ich przyczyny, objawy oraz jak można im zapobiec.
Definicja i rodzaje chorób zawodowych
Choroba zawodowa to schorzenie wywołane przez długotrwałe narażenie na czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy. Choroby te dzielą się na trzy główne grupy. Pierwsza obejmuje choroby wywołane przez działanie czynników fizycznych, takich jak hałas, drgania czy promieniowanie. Druga grupa to choroby spowodowane przez czynniki chemiczne, takie jak substancje toksyczne czy alergeny. Trzecia grupa obejmuje choroby wywołane przez czynniki biologiczne, takie jak wirusy, bakterie czy grzyby. Warto zaznaczyć, że w praktyce często dochodzi do sytuacji, gdy pracownik jest narażony na działanie kilku czynników jednocześnie, co może prowadzić do wystąpienia tzw. chorób mieszanych.
Przyczyny powstawania chorób zawodowych
Choroby zawodowe mogą mieć różne przyczyny, które powinny zostać przeanalizowane w ramach etapów oceny ryzyka zawodowego. Najczęściej są one wynikiem długotrwałego narażenia na szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy. Takie czynniki mogą obejmować substancje chemiczne, czynniki fizyczne oraz biologiczne. Wśród najbardziej narażonych na choroby zawodowe grup zawodowych znajdują się m.in. pracownicy przemysłu chemicznego, budowlanego, rolnictwa czy służby zdrowia. Istotne jest również zwrócenie uwagi na indywidualną podatność pracownika na rozwój choroby zawodowej, gdyż nie każdy organizm reaguje tak samo na te same czynniki szkodliwe.
Objawy i diagnoza chorób zawodowych
Objawy chorób zawodowych są zróżnicowane i zależą od rodzaju schorzenia oraz czasu narażenia na szkodliwe czynniki. Mogą to być objawy ogólne, takie jak osłabienie, bóle głowy czy nudności, ale także objawy charakterystyczne dla konkretnej choroby, np. zmiany skórne, duszności czy zaburzenia słuchu. Diagnoza choroby zawodowej opiera się na analizie wywiadu lekarskiego oraz badaniach specjalistycznych, takich jak badania krwi, radiologiczne czy audiometryczne. Ważne jest również monitorowanie stanu zdrowia pracowników, aby na bieżąco wykrywać ewentualne zmiany zdrowotne związane z wykonywaną pracą.