Aby wypadek można było uznać za wypadek przy pracy, musi on również mieć miejsce podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych obowiązków. Lub też podczas wykonywania poleceń przełożonego. Będzie to również zdarzanie mające miejsce podczas wykonywania przez pracownika wszelkich czynności na rzecz pracodawcy, w tym czynności niezleconych. A także w drodze, którą odbywa pracownik z siedziby pracodawcy do miejsca wykonywania obowiązków. O wypadku przy pracy mówi się także w przypadku zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną. Wypadek musi spowodować uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego, należnego na podstawie umowy zlecenia.
Jakie są podstawy prawne podczas opracowywania dokumentacji powypadkowych?
Podstawa prawna dla opracowywania dokumentacji powypadkowej różni się zatem od tego, czy wypadkowi uległ pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. Np. na podstawie umowy zlecenia. Właściwe akty to:
- rozporządzenie Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870) dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.12.2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1618) w przypadku zleceniobiorców,
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r., w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy,
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy.
Nasza firma zajmuje się opracowaniami dokumentacji powypadkowych dla osób zatrudnionych zarówno w oparciu o umowę o pracę, jak i dla zleceniobiorców. Sprawdźmy, czym się różni postępowanie w obu tych przypadkach.
Postępowanie powypadkowe w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę
Pracownik, który uległ wypadkowy przy pracy, o ile jego stan zdrowia na to pozwala, ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie swojego pracodawcę. Podobnie zresztą jak każdy inny pracownik, który zauważył zdarzenie. Zawiadomienie musi mieć formę pisemną. Następnie pracodawca powiadamia inspektora pracy o wypadku przy pracy. Ma on obowiązek zawiadomienia o zdarzeniu także prokuratora, jeśli w wyniku wypadku pracownik poniósł śmierć, a także przy wypadku ciężkim i zbiorowym oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki. Wypadek musi mieć związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Na terenie zakładu pracy zostaje kolejno powołany dwuosobowy zespół powypadkowy, który bada okoliczności wypadku i ustala jego przyczynę. W zakres obowiązków zespołu powypadkowego wchodzi dokonanie oględzin miejsca wypadku, sprawdzenie stanu technicznego maszyn, zbadanie warunków pracy, zrobienie fotografii. Do jego obowiązków należy też wysłuchanie poszkodowanego oraz świadków i zebranie dowodów. Zespół powinien również skonsultować zdarzenie z lekarzem oraz dokonać jego prawnej kwalifikacji. Na podstawie zebranych informacji zespół sporządza w ciągu czternastu dni protokół powypadkowy, w którym znajdą się ustalenia, dotyczące okoliczności oraz przyczyn wypadku. Należy dołączyć do niego relacje poszkodowanego oraz świadków, fotografie, a także opinię lekarza. Protokół zatwierdza pracodawca w ciągu pięciu dni od dnia sporządzenia, a następnie doręcza poszkodowanemu pracownikowi. Zanim zostanie on zatwierdzony, należy zapoznać z nim poszkodowanego lub członka rodziny.
Postępowanie powypadkowe w przypadku zleceniobiorców
Nieco inaczej wygląda postępowanie powypadkowe w przypadku zleceniobiorców. Przede wszystkim w ich przypadku nie istnieje obowiązek powoływania zespołu powypadkowego, a dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonych okoliczności i przyczyny zdarzenia jest karta wypadku. Jeśli wypadkowi przy pracy uległ zleceniobiorca, istnieje natomiast obowiązek niezwłocznego i pisemnego powiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wszczęciu postępowania w zakresie wyjaśnienia przyczyny i okoliczności wypadku.
W postępowaniu może bowiem uczestniczyć pracownik ZUS. Ponadto zleceniobiorcy, w przeciwieństwie do pracownika, nie przysługuje odszkodowanie za utracone w trakcie wypadku mienie. W opisywanym przypadku to na zleceniodawcy spoczywa obowiązek ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku, niezwłocznie po tym, jak zostanie powiadomiony o zdarzeniu przez zleceniobiorcę. Zleceniodawca zatem zabezpiecza miejsce wypadku, dokonuje oględzin, sprawdza stan techniczny maszyn, wysłuchuje poszkodowanego oraz świadków, zbiera dowody wypadku i dokonuje kwalifikacji prawnej zdarzenia. Ustalenia, których dokonał zleceniobiorca, wpisywane są w karcie wypadku, którą zleceniodawca ma obowiązek sporządzić w ciągu 14 dni od dnia zgłoszenia wypadku. Zleceniobiorca ma prawo do jednorazowego odszkodowania.